Duurzaam je kleren wassen

Off-grid wasmachine

Is het duurzamer om met een voetpedaal-wasmachine te wassen? Laat ik meteen zeggen: 80% van alle energie die een wasmachine kost, zit in het warm maken van het water. Als je je warm water dus niet van een duurzame bron verkrijgt, ben je met een handwas of een hip stroomloos wasmachientje dus even duurzaam als een doorsnee wasmachine.

Tijdens de cursus Zelfvoorzienend Off-grid komen veel onderwerpen terloops kort langs, en de wasmachine is er één van. Ik kijk in dit artikel niet alleen naar energie verbruik (zoals maatschappelijk en politiek gebruikelijk is), maar ik kijk naar alle componenten. Door naar het totaalplaatje te kijken, voorkom ik hopelijk het kiezen van een alternatief dat niet duurzamer is.

Wasmiddel

Over wasmiddelen schreef ik eerder al eens een blog. Eerlijkheidshalve is de totale impact van verzorgingsproducten over de hele badkamer gezien slechts 3%, ofwel verwaarloosbaar. Je bent duurzamer uit door eens wat minder vlees te eten. Natuurlijk bespaar je wel wat plastic afval, ontbossing (door palm-olie), chemische vervuiling en geld, maar het voelt vooral heel goed door duurzamere producten te gebruiken.

Water

Een gemiddelde wasmachine verbruikt per wasbeurt al snel 55 liter, en een hele efficiënte 40 liter. Dat is op je totale verbruik per persoon per dag niet veel, echter het is anders als je off-grid (zoals in een tiny house) woont en regenwater gebruikt. Stel dat je per dag gemiddeld 60 liter per dag regenwater opvangt: dan loont het wel om naar alternatieven te kijken. Met een handwas verbruik je bijvoorbeeld vier keer minder water dan een wasmachine. Gelukkig hoeft regenwater niet heel intensief te worden gefilterd om er kleren mee te kunnen wassen.

Warmte

Zoals gezegd zit de meeste energie in het verwarmen van het water. Een 40 graden wasbeurt kost een wasmachine circa 500 Wh en een 60 graden was 900 Wh. Off-grid moet je daar natuurlijk wel de electriciteit voor hebben (die uitleg is een ander verhaal, in mijn cursus krijg je een standaard berekening). Alle wasmachines verwarmen het water elektrisch, en dat is meest inefficiënte manier van verwarmen. Je kunt op diverse manieren water duurzaam verwarmen, bijvoorbeeld met een zonneboiler (of warmtepomp). Je kunt dan een hotfill kopen. Hotfill is niet sexstandje maar een wasmachine met een warmwater aansluiting. Heel populair zijn ze niet, want ze zijn nauwelijks te koop.

Wasmachine

In de volgende paragraaf komen de wasmachines aan bod. Bij deze eerst even een kantekening: een wasmachine moet worden geproduceerd, en daarbij zijn grondstoffen voor nodig, zoals staal, wat zware metalen voor de electronica en beton. En na gebruik komt het op de schoothoop terecht. De nummer één ecologische impact van de westerse mens is dan ook "spullen" en niet "vlees" of "vervoer" (dat zijn nummer 2 en 3). Als je wasmachine kapot is, laat deze eerst repareren voordat je meteen een nieuwe koopt.

Draai je altijd een was op een vast moment in de week? Probeer eens alleen een volle was te draaien. Dit scheelt enorm veel uitstoot en geld. Als student was dit ooit voor mij de reden om meer sokken te kopen: ik had geen schone sokken meer vóórdat ik een een volle was had.

Ronddraaien en centrifugeren

Wat betreft het ronddraaien en centrifugeren ligt een handwas voor de hand, wat vooral relatief snel is als je héél veel was hebt. En: hoe meer low-tech, hoe minder kapot kan gaan. Vijf jaar geleden kocht ik een na-oorlogse handwasmachine. Hieronder zie je hoe dat in z`n werk gaat. Vooral de wringer is super.

Eerst spoelen met water en daarna: soppen maar met een blok handzeep! En even naspoelen.

De wringer haalt heel erg veel water eruit.

Het water springt en spat er in dikke lagen uit.

In de schuur (lesruimte) is snel een héle lange wasdraad opgehangen.

Je kunt natuurlijk met behulp van wat mechanica de was doen. Dit scheelt rugklachten en gewrichtsklachten in handen en armen. Hoewel ik betwijfel of je hiermee veel klachten voorkomt, zijn hand wasmachines populair, zoals de WonderWash en The Laundry FOD.

De hippe WonderWash

Je kunt natuurlijk ook met je voeten een wasmachine aandrijven. Op internet kun je erg veel voorbeelden vinden van mensen die een ton achterop hun fiets binden, en dan door te fietsen de was draaien. Zonder fiets zijn er ook de voetpedaal wasmachines. De Drumi is erg hip, en ook in ontwikkelingslanden is het concept als Gira Dora bekend.

De Yirego Drumi

Nog meer luxe is het wassen met een elektrisch apparaat. Bij campingwinkels en zelfs de Blokker Gamma en op marktplaats staan kleine wasmachientjes ("tot 5 kilo"). Deze verwarmen het water meestal niet, en je moet er dus warm water in doen als je start. Deze centrifugeren meestal matig (300 toeren/min. tegenover gebruikelijk 1400+ toeren/min.), hebben soms een aparte trommel voor centrifuge, en als er één trommel is dan wordt meestal met slechts een kwart van de was deze centrifuge-snelheid behaald. Qua inhoud is het vaak maximaal 3 kilo wasinhoud (tegenover gebruikelijk 7 tot 10 kg), en een aparte trommel voor centrifuge. Dit zijn de elektrische wasmachines waaruit je kan kiezen als je off-grid woont, en als je een uitspringer koopt (zoals eentje die goed centrifugeert of zelf leidingwater pakt voor naspoelen) gaat dat eigenlijk hardstikke prima.

Zelf ben ik fan van de Movewasser 1, en ik geef hier een lijstje waarom ik deze wasmachine zo handig vindt. Hiermee kun je dan zelf vergelijken met andere campingmodellen die te koop zijn. Ik ben er zo blij mee omdat

• deze slechts 180 Wh gebruikt per wasbeurt (zelf nagemeten), en dus voor off-grid OK is (je accu trekt in ieder geval niet meteen krom). De meest efficiënte gewone wasmachines verbruikt circa 900Wh per wasbeurt (bron: tweakers.net). Warm water haal ik van het zonneboilersysteem, dus bijna rechtstreeks van de zon. Als je dat niet hebt: -nogmaals- let op dat je energieverbruik dus voor 80% in het verwarmen van het water zit.
• er zit een centrifuge in die het ook nog eens prima doet.
• voor centrifugeren blijft de was in dezelfde trommel, en hij haalt de centrifugesnelheid met de totale trommelinhoud (dat is uniek)!
• er kan ietwat meer dan 3 kilo was in, namelijk 3.5 kg. Dat is wel weinig, maar het werkt. Camping wasmachines van de Blokker of Gamma kunnen 4.6kg aan, en op syntrox.de staan er met 7 a 9 kg.
• het belangrijkste: hij pakt zelf automatisch leidingwater (of je giet er water in als ie piept als je (nog) geen aansluiting hebt) voor naspoelen. Dus geen gedoe met een paar keer water er uit laten lopen en water er opnieuw in doen (pffffff).

Deze lijkt dus het meest op een gewone wasmachine. Stop de was en warm water erin, aanzetten en klaar. De was wordt prima schoon, al hadden we de eerste paar keer overal wat vreemde pluizen.
Update: hij wordt weer in Nederland verkocht.

De Movewasser 1

Kijk ook eens bij onze cursus Zelfvoorzienend Off-grid.